Τα εγκεφαλικά επεισόδια διακρίνονται σε 2 κατηγορίες ,τα ισχαιμικά και τα αιμορραγικά.
Ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο
Όταν φράξει ένα αγγείο του εγκεφάλου από ένα θρόμβο αίματος ή άλλο αίτιο, τότε επηρεάζεται η ομαλή παροχή αίματος στον εγκέφαλο. Ο νευρικός ιστός ανέχεται διακοπή της κυκλοφορίας μόνο για λίγα δευτερόλεπτα. Μετά η βλάβη γίνεται μη αναστρέψιμη και το τμήμα αυτό του εγκεφάλου έχει πλέον υποστεί ισχαιμικό επεισόδιο, με αποτέλεσμα διαταραχές της ομιλίας, της όρασης, της κινητικότητας, της αισθητικότητας, της αντίληψης της θέσης του σώματος στο χώρο και άλλα, ανάλογα με τη θιγόμενη περιοχή του εγκεφάλου. Τα νευρικά κύτταρα όταν καταστραφούν δεν αντικαθίστανται. Αν απομείνει επαρκής λειτουργικός ιστός μπορεί να επαναπρογραμματιστεί και να υπάρξει μερική αποκατάσταση των συμπτωμάτων. Μερικές φορές μπορεί το επεισόδιο να είναι τόσο βαρύ ώστε να προκαλέσει κώμα ή και θάνατο. Στις δυτικές κοινωνίες, το εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί το τρίτο αίτιο θανάτου μετά τα καρδιακά επεισόδιο και τον καρκίνο. Είναι συχνότερο στους άνδρες, αν και προκαλεί στις γυναίκες περισσότερους θανάτους από τον καρκίνο του μαστού.
Υπάρχουν βέβαια και τα παροδικά επεισόδια, διάρκειας λίγων δευτερολέπτων, μετά από τα οποία η λειτουργικότητα αποκαθίσταται πλήρως. Κι αυτά όμως έχουν μεγάλη κλινική σημασία και πρέπει να αξιολογούνται ανάλογα. Σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση εγκεφαλικού επεισοδίου παίζει και η χρόνια φθορά που προκαλεί η αρτηριοσκλήρωση, δηλαδή η εναπόθεση αθηρωματικών πλακών στα τοιχώματα των αγγείων.
Αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο
Το 85% περίπου των εγκεφαλικών είναι ισχαιμικά επεισόδια ενώ τα υπόλοιπα μπορεί να είναι αιμορραγικά, δηλαδή να οφείλονται σε ρήξη των αγγείων και σχηματισμό ενδοεγκεφαλικού αιματώματος, ή συνδυασμό φραγής και ρήξης αγγείου ή αγγείων.
Αίτια εγκεφαλικού επεισοδίου
Εκτός από τις αθηρωματικές πλάκες, που είναι συχνότερες στις καρωτίδες αρτηρίες (αριστερή και δεξιά), άλλα αίτια αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, ιδίως αιμορραγικού είναι τα ανευρύσματα, οι αγγειακές δυσπλασίες, η ανεπαρκώς ρυθμιζόμενη υπέρταση και άλλα. Κάποιοι από τους παράγοντες κινδύνου είναι:
- Υπέρταση
- Κάπνισμα
- Υψηλή χοληστερίνη, παχυσαρκία, έλλειψη σωματικής άσκησης
- Καρδιακά νοσήματα, ιδίως μια μορφή αρρυθμίας που ονομάζεται κολπική μαρμαρυγή.
- Σακχαρώδης διαβήτης.
- Παροδικά ισχαιμικά επεισόδια.
- Ιστορικό προηγούμενου εγκεφαλικού
- Γήρας
- Οικογενειακό ιστορικό
Προειδοποιητικά σημεία και συμπτώματα
- Μούδιασμα, αδυναμία ή παράλυση κάποιου άκρου ή της μιας πλευράς
- Αιφνίδιο σκοτείνιασμα ή απώλεια της όρασης
- Αιφνίδιος πονοκέφαλος, πολύ ισχυρής έντασης (στην υπαραχνοειδή αιμορραγία κυρίως, περιγράφεται ως «ο ισχυρότερος πονοκέφαλος της ζωής μου»)
- Δυσκολία στην έκφραση ή την κατανόηση του λόγου.
- Ζάλη, απώλεια ισορροπίας, του συντονισμού των κινήσεων, ιδίως σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν.
ΑΝ ΕΚΔΗΛΩΘΟΥΝ ΤΕΤΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ, ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΜΕΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ
Αντιμετώπιση Εγκεφαλικού επεισοδίου
Αφαίρεση αθηρωματικών πλακών
Όταν διαπιστωθεί ότι η ροή του αίματος διαταράσσεται από αθηρωματική πλάκα που καταλαμβάνει τουλάχιστον το 70% του εύρους του αγγείου και προκαλεί συμπτώματα, όπως παροδικά ισχαιμικά επεισόδια, τότε μπορεί να γίνει είτε αγγειοπλαστική («μπαλονάκι»), ή και ανοιχτή επέμβαση αφαίρεσης της αθηρωματικής πλάκας. Παράλληλα ο ασθενής λαμβάνει και αντιπηκτική αγωγή.
Θρομβόλυση
Σε περίπτωση έγκαιρης διάγνωσης ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, μέσα σε 6 ώρες από την έναρξή του, η χορήγηση αντιπηκτικής θεραπείας μπορεί να λύσει τον θρόμβο και να αποκαταστήσει την κυκλοφορία του αίματος στην πάσχουσα περιοχή. Ωστόσο αυτό ενέχει και αρκετούς κινδύνους αιμορραγίας και πρέπει να γίνεται από ειδικά εκπαιδευμένους ιατρούς και πάντα με νευροχειρουργική κάλυψη.
Πρόληψη: Η καλύτερη αντιμετώπιση
- Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης
- Σωστή ιατρική παρακολούθηση της ενδεχόμενης καρδιακής νόσου και ιδίως των αρρυθμιών.
- Έλεγχος των καρωτίδων με υπερηχογραφία (εφόσον κρίνει ο γιατρός σας ότι το χρειάζεστε).
- Αιματολογικές εξετάσεις σε συχνότητα ανάλογη με την ηλικία και έλεγχος για σακχαρώδη διαβήτη.
- Διακοπή του καπνίσματος.
- Έλεγχος της χοληστερίνης (διατροφή-άσκηση-φαρμακευτική αγωγή αν χρειάζεται)
- Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
- Έλεγχος σωματικού βάρους.
Με αυτά τα μέτρα, ο κίνδυνος εκδήλωσης εγκεφαλικού επεισοδίου μειώνεται κατά 80%!
