Οι καλοήθεις όγκοι εγκεφάλου αποτελούν περίπου το 71% των όγκων που αναπτύσσονται στον εγκέφαλο. Ονομάζονται καλοήθεις γιατί έχουν βραδεία ανάπτυξη και δεν δίνουν μεταστάσεις, ενώ έχουν αρκετά καλή πρόγνωση e;an διαγνωσθούν έγκαιρα και υποβληθούν σε χειρουργική ή/και συντηρητική θεραπεία. Οι πιο συνηθισμένοι καλοήθεις όγκοι αναλύονται παρακάτω.

Ακουστικά Νευρινώματα

Πρόκειται για καλοήθεις όγκους βραδείας ανάπτυξης, που προέρχονται από το αιθουσαίο νεύρο, δηλαδή από τμήμα του 8ου εγκεφαλικού νεύρου. Δεν δίνουν μεταστάσεις. Τα κύτταρα του όγκου επεκτείνονται κατά μήκος του νεύρου, πιέζοντας τα υπόλοιπα εγκεφαλικά νεύρα. Μπορεί να πιέσουν ακόμη και το στέλεχος του εγκεφάλου.

Σημεία και Συμπτώματα

Απώλεια της ακοής από την πλευρά που βρίσκεται ο όγκος. Αυτή μπορεί να είναι βραδεία και ύπουλη και ο ασθενής μπορεί να μην την αντιληφθεί αμέσως. Μπορεί να υπάρχει ίλιγγος, βουητό στο αυτί και διαταραχές της ισορροπίας. Όσο μεγαλώνουν προκαλούν κι άλλα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλος, ασυμμετρία του προσώπου,μούδιασμα στο μισό πρόσωπο και άλλα. Εάν δεν αντιμετωπιστούν προκαλούν:

-Μόνιμη απώλεια ακοής

-Παράλυση προσωπικού νεύρου  

-Πίεση στέλεχος του εγκεφάλου, όπου βρίσκονται σημαντικά κέντρα, όπως του ελέγχου της αναπνοής, της καρδιακής λειτουργίαςκτλ.

– Αστάθεια, δυσκολία στο συντονισμό των κινήσεων καθώς και αδυναμία των άκρων.

Διάγνωση

Με εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακουόγραμμα για την εκτίμηση της βλάβης της ακοής, μαγνητική τομογραφία για να διαπιστωθεί το μέγεθος και η θέση του όγκου και η σχέση του με τις ανατομικές δομές του εγκεφάλου, ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος.

Αντιμετώπιση

Απλή παρακολούθηση, αν είναι πολύ μικρά, χωρίς συμπτώματα, σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας,ή σε ασθενείς που δεν δέχονται θεραπεία. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνονται μαγνητικές τομογραφίες σε τακτά χρονικά διαστήματα για να παρακολουθείται το μέγεθος της βλάβης.
Χειρουργική θεραπεία, μέσω της οποίας επιτυγχάνεται ίαση της βλάβης (πλήρης αφαίρεση) και αποφεύγονται μελλοντικές συνέπειες και μόνιμες βλάβες του εγκεφάλου και των νεύρων.

ΜΗΝΙΓΓΙΩΜΑΤΑ

Το μηνιγγίωμα είναι ένας συνήθως καλοήθης όγκος, που αναπτύσσεται αργά, τόσο στον εγκέφαλο, όσο και στον νωτιαίο μυελό. Αποτελούν το 20% των όγκων εγκεφάλου. Παρουσιάζονται συχνότερα στις γυναίκες και προκαλούν συμπτώματα λόγω της πίεσης που ασκούν.
Τα μηνιγγιώματα δεν προέρχονται από τον ίδιο τον εγκέφαλο, αλλά από τις μήνιγγες και συγκεκριμένα την αραχνοειδή ενώ το ακριβές αίτιο που τα προκαλεί δεν είναι γνωστό.

Συμπτώματα

Εξαρτώνται από τη θέση που αναπτύσσεται ο όγκος. Μερικές φορές ανακαλύπτονται τυχαία. Άλλες φορές προκαλούν αυξημένη ενδοκράνια πίεση, δηλαδή πονοκεφάλους, εμέτους, άλλοτε εκδηλώνονται με επιληπτικές κρίσεις και άλλοτε με νευρολογικά συμπτώματα όπως διαταραχές της όρασης, αδυναμία των άκρων, διαταραχές της ισορροπίας, της αισθητικότητας, απώλεια της όσφρησης, ψυχιατρικές διαταραχές, αλλαγές της προσωπικότητας και άλλα. Όταν εντοπίζονται στο νωτιαίο μυελό προκαλούν αδυναμία των άκρων (ιδίως των κάτω, γιατί είναι συχνότερα στην θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης), δυσκολία στη βάδιση, μυική αδυναμία, μουδιάσματα, ακράτεια και άλλα.

Διάγνωση

Γίνεται σχεδόν πάντα με μαγνητική τομογραφία με χρήση σκιαγραφικού. Η εικόνα μηνιγγιώματος είναι συνήθως τυπική και δίνει τη διάγνωση. Οριστική διάγνωση βέβαια γίνεται μόνο μετά τη βιοψία.

Αντιμετώπιση

Συντηρητική θεραπεία

Απλή παρακολούθηση όταν είναι τυχαία ευρήματα, πολύ μικρά, σε πολύ ηλικιωμένα άτομα ή άτομα που αρνούνται χειρουργική θεραπεία. Στην περίπτωση αυτή χρειάζονται επαναληπτικές μαγνητικές τομογραφίες σε τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ η εμφάνιση συμπτωματολογίας δεν αποκλείεται.

Ακτινοθεραπεία

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές, που περιλαμβάνουν την συμβατική ακτινοθεραπεία, τη στερεοτακτική (γ-knife, cyber-knife). Η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία αντιμετωπίζει όγκους ως 3 εκατοστά και στόχο έχει να εμποδίσει την αύξηση του όγκου και μερικές φορές μπορεί και να τον συρρικνώνει. Μερικές φορές χρησιμοποιείται και για να αντιμετωπίσει τμήμα του όγκου που δεν ήταν δυνατό να αφαιρεθεί χειρουργικά, λόγω θέσης ή υψηλού εγχειρητικού κινδύνου νευρολογικής επιδείνωσης.

Χειρουργική αφαίρεση

Είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης. Ανάλογα με την εντόπιση είναι και ο εγχειρητικός κίνδυνος, όμως συνήθως είναι εφικτή η πλήρης και σχετικά ασφαλής αφαίρεση του όγκου. Μετά την επέμβαση, απαιτείται τακτικός επανέλεγχος (αρχικά κάθε χρόνο, έπειτα αραιότερα), για να αποκλειστεί η πιθανότητα υποτροπής.

ΟΓΚΟΙ ΥΠΟΦΥΣΗΣ

Αυτοί οι όγκοι βρίσκονται σε μια ανατομική περιοχή στη βάση του εγκεφάλου και περιλαμβάνουν πολλούς διαφορετικούς τύπους όγκων, ενώ συχνότερος αυτών είναι το αδένωμα της υπόφυσης (~10% των όγκων εγκεφάλου). Αυτό συνήθως διαγιγνώσκεται από τις ορμονολογικές διαταραχές που προκαλεί, ή από τις διαταραχές της όρασης. Άλλοι όγκοι της περιοχής είναι τα κρανιοφαρυγγιώματα, οι κύστεις του θύλακα Rathke, μηνιγγιώματα κλπ.

Διάγνωση

Η διάγνωση τους γίνεται μέσω μαγνητικής ή αξονικής τομογραφίας και με οφθαλμολογικό έλεγχο.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα τους ποικίλλουν ανάλογα με την φύση του όγκου ενώ τα πιο συνηθισμένα είναι πονοκέφαλος, ναυτία, εμετός, διαταραχή του λόγου, προβλήματα βάδισης, διαταραχές όρασης, αιμωδίες στα άκρα ,επιληπτικές κρίσεις κ.α

Αντιμετώπιση

Είναι καλοήθεις, αλλά συχνά είναι δύσκολο να αφαιρεθούν ολικά. Σχετίζονται και προκαλούν ασθένειες όπως το σύνδρομο Cushing, αμηνόρροια, γαλακτόρροια, διαταραχές της σεξουαλικής επιθυμίας, μεγαλακρία και άλλα. Ορισμένα από αυτά τα σύνδρομα αντιμετωπίζονται μόνο με φαρμακευτική αγωγή (όπως το προλακτίνωμα) με ικανοποιητικά αποτελέσματα.